Trong cuộc đời con người, khi phải chia tay tiễn biệt - người thân, hoặc bạn bè - ai mà chẳng buồn rầu. Trong các cuộc chia tay, đưa tiễn, có lẽ cuộc tiễn đưa người thân ra trận để lại trong lòng người nhiều nỗi buồn lo nhất. Tác phẩm Chinh phụ ngâm khúc đã ghi lại cuộc chia tay như thế và hơn thế là: người chồng ấy ra đi không phải vì dân vì nước mà vì quyền lợi của giai cấp thống trị, ra đi để đàn áp những cuộc khởi nghĩa của nông dân ở nửa đầu thế kỉ XVIII trong xã hội phong kiến Việt Nam. Do đó, khi tiễn chồng ra đi, người vợ đã vô cùng buồn lo, sầu muộn.Đoạn trích Chinh phụ ngâm khúc mà chúng ta được dọc trong sách Ngữ văn 7, tập một chính là một cuộc chia li ngập tràn nỗi buồn lo sầu muộn đó:Chàng thì đi cõi xa mưa gióThiếp thì về buồng cũ chiếu chăn...Ngàn dâu xanh ngắt một màuLòng chàng ý thiếp ai sầu hơn ai?Điều đầu tiên ta cần lưu ý là: Tác phẩm Chinh phụ ngâm khúc do ông Đặng Trần Côn sáng tác (khoảng năm 1741 - 1742) bằng chữ Hán, theo thể thơ tự do cổ điển. Sau đó, tác phẩm được một nữ sĩ cùng thời là bà Đoàn Thị Điểm dịch sang tiếng Việt (viết bằng chữ Nôm), theo thể thơ song thất lục bát. Song thất lục bát là thể thơ do chính người Việt Nam chúng ta sáng tạo ra. So với thể thơ thất ngôn tứ tuyệt, thất ngôn bát cú và lục bát, thơ song thất lục bát có nhạc tính phong phú hơn. GS. Phan Ngọc từng nhận xét: "Cần phải có hình thức ấy, tình cảm mới có thể mang hình thức một đợt sóng đi lên với hai câu thất, dừng lại ở câu lục ngắn gọn để toả ra trong câu bát dài nhất rồi lại vươn lên trong một khổ mới, cứ thế, đợt sóng tình cảm lên xuống ăn khớp với hình thức của ngôn ngữ".Tác phẩm Chinh phụ ngâm khúc là một bài thơ song thất lục bát, dài tới 408 câu đã thể hiện muôn vàn đợt sóng tình cảm của người chinh phụ - người vợ có chồng ra trận. Đoạn thơ trích nói trên tập trung thể hiện tình cảm hai vợ chồng trong những ngày đầu chia li. Đoạn thơ gồm ba khổ song thất lục bát, mười hai câu thơ, mỗi khổ ghi lại một cung bậc tình cảm. Khổ thơ thứ nhất:Chàng thì đi cõi xa mưa gióThiếp thì về buồng cũ chiếu chănĐoái trông theo đã cách ngănTuôn màu mây biếc, trải ngàn núi xanh.Ghi cảm xúc phút đầu chia li. Tác giả dùng nghệ thuật đối lập: Chàng thì đi... thiếp thì về, miêu tả thật chính xác cảnh hai vợ chồng, hai phương trời đối nghịch mỗi lúc một cách xa nhau. Chồng đi vào cõi xa mưa gió biết bao gian khổ. Còn vợ thì buồng cũ chiếu chăn, sống cảnh đơn độc, vò võ, mòn mỏi với những đồ vật cũ kĩ, tàn tạ. Sự ngăn cách đã là sự thật khắc nghiệt. Nỗi sầu chia li nặng nề tưởng như phủ lên màu biếc của trời mây, trải vào màu xanh của núi ngàn. Các động từ "tuôn", "trải" kết hợp hình ảnh mây biếc, núi xanh gợi lên cái mênh mang, nét vần vũ, quằn quại của thiên nhiên vũ trụ khiến nỗi buồn chia li thêm da diết, rộng lớn tưởng đến không cùng. Nỗi buồn chia li tăng dần, trở thành nỗi sầu muộn dâng lên tràn ngập cả cõi lòng kẻ ở người đi.Chốn Hàm Dương chàng còn ngoảnh lạiBến Tiêu Tương thiếp hãy trông sangBến Tiêu Tương cách Hàm DươngCây Hàm Dương cách Tiêu Tương mấy trùng.Những địa danh Hàm Dương, Tiêu Tương không phải dùng để tả thực mà chỉ mang ý nghĩa tượng trưng cho hai vị trí xa cách của đôi vợ chồng. Ở khổ thơ thứ hai này, cũng vẫn bằng cách nói tương phản "Chàng còn ngoảnh lại... Thiếp hãy trông sang" phối hợp cách điệp từ và đảo vị trí của hai địa danh "Chốn Hàm Dương - Bến Tiêu Tương, Bên Tiêu Tương - Cây Hàm Dương", tác giả muốn chia đều cảm xúc của hai người, nhấn mạnh nỗi sầu xa cách. Tình cảm buồn thương, nhung nhớ cứ tăng dần, tăng dần.Điều đó cho thấy sự chia li ở đây là chia li về cuộc sống và thể xác, còn trong tình cảm, tâm hồn hai vợ chồng ấy vẫn gắn bó thiết tha. Họ vẫn hướng về nhau, dõi theo, để tìm nhau, nhìn thấy nhau. Nhưng càng hướng về nhau thì không gian, thời gian càng đẩy họ xa nhau. Ở đoạn trên chỉ là "cách ngăn" đến đây sự cách ngăn thành "cách mấy trùng". Do đó, lời thơ không chỉ biểu hiện nỗi sầu chia li mà còn nhấn mạnh sự oái oăm, nghịch chướng: gắn bó mà phải chia xa, càng dõi nhìn nhau, càng không thấy nhau... Đến khổ thơ thứ ba thì nỗi sầu chia li, cảnh nghịch chướng càng tăng thêm nữa:Càng trông lại mà càng chẳng thấyThấy xanh xanh những mấy ngàn dâuNgàn dâu xanh ngắt một màuLòng chàng ý thiếp ai sầu hơn ai?Ở đoạn này, nghệ thuật đối nghịch được bổ sung bằng những điệp từ, điệp ngữ rất ấn tượng : cùng, thấy, xanh xanh, xanh ngắt, ngàn dâu,... Ở trên, ít ra còn có tên hai địa danh Hàm Dương và Tiêu Tương gợi một ý niệm về địa điểm cụ thể, về vị trí hai người để có thể hướng tới nhau. Đến đây, mọi địa điểm, vị trí bị xoá mờ, hai hình hài chàng và thiếp cũng bị xoá mờ. Chỉ còn lại ngàn dâu, rất nhiều ngàn dâu nối nhau "xanh xanh" rồi "xanh ngắt" mênh mông khắp trời. Choán tất cả vũ trụ là màu xanh, xanh đến rợn ngợp, xanh não né, nhức buốt tận đáy lòng. Từ ghép "xanh ngắt" với thanh "sắc" ở tiếng "ngắt" như mũi kim chích vào da thịt vậy.Tất cả, mười một câu thơ ở trên tập trung tả cảnh, tả cử chỉ của đôi vợ chồng, từ đó biểu hiện tâm tư, tình cảm. Đó là kiểu văn biểu cảm, mượn cảnh để biểu lộ tâm hồn. Qua cảnh vật và sự việc, người đọc thấm thía cảm xúc của nhân vật và của tác giả. Nhân vật trong đoạn thơ này là hai vợ chồng người lính trận, chủ yếu là nhân vật chinh phụ, người chồng ra trận. Họ chia li về hình hài thể xác, nhưng tình thương và nỗi nhớ, sự gắn bó thì không chia li, rời cắt. Họ cố dõi theo nhau, tìm nhau để mãi mãi thấy nhau. Vậy mà càng cố gắng, họ càng tuyệt vọng. Do đó, đến câu thơ cuối cùng, một tiếng kêu đã cất lên:Lòng chàng ý thiếp ai sầu hơn ai? Không dùng cách tả cảnh ngụ tình nữa, nhà thơ trực tiếp nói lên tiếng lòng của nhân vật và tiếng cảm thương của chính mình. Từ "sầu" trong câu thơ cuối này như đúc kết lại tất cả những cung bậc tình cảm ở mười một câu thơ trên. Nỗi buồn li biệt đã nhân lên, dâng trào, trở thành một khối sầu thương, trĩu nặng trong tâm hồn người chinh phụ.Đoạn ngâm khúc về cuộc chia tay của đôi vợ chồng trong tác phẩm Chinh phụ ngâm cho ta thấy: nỗi sầu chia li của người chinh phụ lúc tiễn chồng ra trận đã như nhuốm cả vào mây, trời, núi non, cảnh vật, cây cối. Nỗi sầu này vừa có ý nghĩa tố cáo chiến tranh phi nghĩa, vừa thể hiện niềm khát khao hạnh phúc lứa đôi của người phụ nữ. Đoạn thơ có giá trị nhân đạo, nhân văn thấm thía, về nghệ thuật, đoạn thơ cho ta biết một thể thơ dân tộc với nhiều từ ngữ gần gũi, nhiều biện pháp tu từ (đối lập, diệp từ,...) kết hợp hài hoà với tính nhạc của những dòng thơ song thất lục bát rất linh hoạt, vừa biểu cảm vừa truyền cảm.bn tham khảo nha

Trong văn học trung đại Việt Nam, thì tác phẩm "Chinh phụ ngâm" của Đặng Trần Côn là một trong những tác phẩm tiêu biểu, thể hiện sâu sắc nỗi đau khổ, cô đơn và tâm trạng khao khát đoàn tụ của người phụ nữ có chồng ra trận. Tác phẩm được Đoàn Thị Điểm dịch sang thể thơ song thất lục bát, giúp truyền tải tiếng lòng của người chinh phụ một cách tinh tế và đầy cảm xúc. "Chinh phụ ngâm" không chỉ là nỗi lòng của một cá nhân mà nó còn là khúc ngâm cho nỗi đau của hàng ngàn phụ nữ thời loạn lạc.Ngay từ đầu bài thơ, hình ảnh người chinh phụ tiễn biệt chồng lên đường ra trận đã gợi lên nỗi buồn sâu sắc. Thiên nhiên xung quanh hiện lên u tịch và lẻ loi, giống như chính tâm trạng của người chinh phụ: “Non Kỳ quạnh quẽ trăng treo / Bến Phì gió thổi đìu hiu mấy gò” hay là “Núi chập chùng khói phất cờ”. Những hình ảnh này không chỉ vẽ lên khung cảnh của cuộc chia ly, mà nó còn phản ánh tâm hồn trống trải và lẻ loi của người chinh phụ khi chồng lên đường xa cách.Nỗi nhớ nhung của người chinh phụ được thể hiện qua những hình ảnh giàu cảm xúc, và đầy biểu tượng như: "bóng gió rủ thảm", "hương lửa tàn canh" hay là "ngàn tơ vương vấn". Cô đối diện với nỗi cô đơn, với đêm dài đằng đẵng trong phòng khuya, chỉ có ngọn đèn làm bạn. Tâm trạng của người chinh phụ trĩu nặng nỗi buồn, không ngừng nhớ về người chồng nơi xa. Câu thơ: “Đèn có biết dường bằng chẳng biết/Lòng thiếp riêng bi thiết mà thôi” gợi lên sự bi thương, khi mà ngọn đèn trở thành bạn đồng hành lặng lẽ, và đã chứng kiến từng khoảnh khắc đau buồn của người chinh phụ.Không chỉ dừng lại ở nỗi nhớ thương, mà người chinh phụ còn bộc lộ niềm trách móc về cuộc chiến phi lý đã buộc người chồng phải xa nhà, và rời bỏ hạnh phúc để tham gia vào trận mạc hiểm nguy. Nỗi cô đơn và sự mong chờ của người vợ ở lại cũng phản ánh hiện thực xã hội thời phong kiến đầy bất công, nơi mà chiến tranh khiến cho gia đình phải chia cắt và hạnh phúc cá nhân bị hy sinh."Chinh phụ ngâm" của Đặng Trần Côn không chỉ thể hiện thành công nỗi niềm riêng của một người phụ nữ mà còn là tiếng nói phản ánh hiện thực xã hội thời chiến tranh, khi mà nhiều người phụ nữ chịu cảnh cô đơn và nhớ nhung trong đợi chờ mỏi mòn. Tác phẩm đã để lại cho người đọc niềm xót thương, đồng cảm với người phụ nữ trong thời kỳ loạn lạc, đồng thời cũng là lời nhắc nhở về giá trị của hòa bình và hạnh phúc của bình dị. "Chinh phụ ngâm" vì thế không chỉ là tác phẩm văn học mà còn là khúc ca bi thương, lưu lại mãi trong lòng người đọc về tình yêu và lòng trung trinh của người phụ nữ ở trong xã hội xưa.

tự viết k tham Khảo ạ 🥰